Stosunkowo łatwo jest rozpoznać przemoc fizyczną. Gdy ktoś nas bije, szarpie lub dusi, instynktownie zdajemy sobie sprawę, że robi się nam krzywdę. Podobnie bywa z agresją słowną, kiedy jesteśmy obrzucani wulgaryzmami. Istnieją jednak bardziej pośrednie i nieoczywiste formy przemocy, na które często dajemy przyzwolenie. Poniżej omówię różne rodzaje przemocy oraz ich przykłady, które dotykają wielu ludzi.
Przemoc fizyczna
- popychanie, szarpanie, ciągnięcie za włosy, kopanie
- uderzenie ręką lub z użyciem przedmiotu
- rzucanie przedmiotami
- duszenie, przypalanie, trucie, oblewanie wrzątkiem
- umyślne spowodowanie wypadku
- narażenie na niebezpieczeństwo
Niektóre z poniższych przykładów, zostały znormalizowane przez filmy, seriale lub obyczaje, jednak nie zmienia to faktu, że nadal mają one charakter przemocowy.
- Zdradzona kobieta policzkuje swojego partnera lub uderza go pięściami w klatkę piersiową
- Rodzic daje swojemu dziecku klapsy lub “razy” paskiem od spodni.
- W trakcie żarliwej kłótni ktoś rzuca naczyniem w ścianę lub w stronę rozmówcy.
ZAPAMIETAJ: akt fizyczny nie musi prowadzić do uszczerbku na zdrowiu albo zagrażać życiu, aby być uznany za przemoc!
Przemoc psychiczna
- pogróżki, szantaże i wyzwiska
- upokarzanie, poniżanie, umniejszanie i wyśmiewianie
- nadmierna i niekonstruktywna krytyka oraz bezpodstawne oskarżenia
- wrogie gesty i manipulacja
- ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi
(Nie)typowe przykłady z życia codziennego:
- Dlaczego nie ugotowałaś obiadu i nie zrobiłaś prania? Myślałem, że skoro nie pracujesz ani nie zarabiasz to chociaż będziesz w stanie zająć się domem… (poniżanie, umniejszanie)
- Słyszałeś? Kamil znowu dostał podwyżkę. Mogłeś zostać programistą, przynajmniej byłoby nas stać na wakacje za granicą (umniejszanie, upokarzanie, niekonstruktywna krytyka)
- To nic wielkiego, że dostałeś się na TAKI kierunek studiów. Byli tam w ogóle inni chętni? Przecież po tym nie ma porządnej pracy (dewaluacja, umniejszenie)
- Po co się tak ubierasz i malujesz? Wyglądasz jak dziwka (poniżanie, wyśmiewanie)
- Po co masz się spotykać z kolegami? Ja Ci nie wystarczam? Na pewno chcesz mnie zdradzić. Tak właśnie myślałam, że już mnie nie kochasz… (manipulacja, ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi, szantaż)
- Nie ważne jak się będziesz starać, po prostu się nie nadajesz. Nigdy nie będziesz w tym dobry (umniejszanie, wyśmiewanie, poniżanie, niekonstruktywna krytyka)
- Popatrz na siebie…Nie wiem czy chcę być z kimś, kto nie potrafi o siebie zadbać. Nie mogłabyś być bardziej jak Kasia? (szantaż, manipulacja)
- Masz ogromne szczęście, że z Tobą jestem. Niewiele osób chciałoby być z kimś tak problematycznym jak Ty (umniejszanie, poniżanie, manipulacja, niekonstruktywna krytyka)
ZAPAMIĘTAJ: Jeżeli ktoś jest pasywno-agresywny, drwi z Ciebie publicznie lub umniejsza Twojej osobie, osiągnięciom lub umiejętnościom to jest to przemoc psychiczna.
Przemoc seksualna
- gwałt, świadome zadanie bólu podczas współżycia
- stosowanie presji i szantażu, gdy nie masz ochoty do współżycia
- zmuszanie do współżycia z osobami trzecimi
- wymuszanie czynności seksualnych, na które nie masz ochoty
- dotykanie miejsc intymnych i innych części ciała wbrew woli
ZAPAMIĘTAJ: Gwałt to nie tylko napadnięcie przez obcą osobę w ciemnym zaułku. Feminoteka, największy feministyczny serwis informacyjny, donosi, że małżonkowie i aktualni partnerzy stanowią w rzeczywistości 80% sprawców przemocy seksualnej. Jeżeli nie miałaś/eś ochoty na współżycie to był to gwałt, niezależnie od tego, kto był jego inicjatorem. Każde przekroczenie granic Twojej cielesności, na które nie wyraziłeś/aś swojej zgody to przemoc.
Przemoc ekonomiczna
- niszczenie cudzej własności i kradzież
- uniemożliwianie lub utrudnianie podjęcia pracy zarobkowej
- kontrolowanie wszystkich wydatków i wydzielanie pieniędzy
- zmuszanie do zaciągnięcia kredytu
- zabieranie zarobionych pieniędzy
Bardzo często rodzice lub jeden z partnerów zajmuje się kontrolą wydatków lub oszczędzaniem pieniędzy i jest to normalne zjawisko. Przemoc zaczyna się, gdy ktoś zbyt mocno ingeruje w nasze wydatki lub odbiera nam zarobione przez nas pieniądze.
ZAPAMIĘTAJ: To, że jedna osoba pracuje a druga nie może być prywatnym ustaleniem pomiędzy dwójką ludzi. Ale nie oznacza to, że możne być to później wykorzystywane przeciwko Tobie.
Anna Maria Sobczak
Psycholożka, Pedagożka